«Атайсал» тормошобоҙҙо нисек яҡшыртасаҡ?

Әммә ярҙам итергә теләп тә, быны нисек эшләргә белмәүселәр ҙә бар. Мәҫәлән, кемдер бик күп йыл элек Мәскәүгә күсеп киткән, хәҙер ул ауыл советында бер кемде лә белмәй, ә һәр төрлө фондтарға һәм активистарға ышанып етмәй. Бына шундай меценаттарға ярҙам итеү маҡсатында республикала «Атайсал» тип аталған ҙур проект старт алды. Бөгөн әлеге башланғыстың төп асылы тураһында һөйләйбеҙ.
Меценаттар өсөн: программала нисек ҡатнашырға һәм был нимә бирә?
Тәү сиратта, проект – ул нимәне нисек, ҡайҙа һәм ҡасан эшләүҙе аңлатҡан ғәмәли пособие. Шулай уҡ ул ике яҡтың да ғәҙел эш итеүен гарантиялай, үҙенә күрә йәмәғәт контроле ролен үтәй. Ауыл советы рәйесе менән һөйләшеп килешеү – бер нәмә, ә бына барыһын да рәсми рәүештә теркәп, ярҙам итеү – бөтөнләй икенсе эш, сөнки был осраҡта урындағы чиновниктар алынған аҡса өсөн яуаплылыҡ тоясаҡ.
Икенсе яҡтан, был үҙенә күрә «Почет таҡтаһы». Кешеләрҙең ихлас рәхмәтен ишетеү ҙә, һин күрһәткән ярҙамдың кәрәклеген тойоу ҙа бик мөһим. Проектты республиканың барлыҡ киң мәғлүмәт саралары күтәреп алды, шуға күрә ҡатнашыусылар тураһында гәзиттәрҙә яҙыласаҡ, телевизор аша күрһәтеләсәк.
Башланғыс хуплау тапты! Бер нисә көн эсендә генә күп кенә бизнес тармағы вәкилдәре унда ҡатнашырға теләк белдерҙе. Улар фельдшер-акушерлыҡ пункттарының тышын көпләйәсәк, ҡыйығын яңыртасаҡ, йылға-күлдәрҙе тергеҙәсәк, шишмәләрҙе төҙөкләндерәсәк. Яҡын арала изге эшкә республиканың Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаттары ла ҡушыласаҡ.
Проектҡа ҡушылыу өсөн ataisal.ru сайтына инеп, теркәлергә, артабан кешеләргә ҡыҙыҡлы булырлыҡ проект тәҡдим итеп, уның хаҡында ҡыҫҡаса һөйләргә кәрәк. Күпмелер ваҡыттан һуң һеҙгә «Муниципаль берәмектәр советы» ассоциацияһынан шылтыратып, мәғлүмәтте теүәлләйәсәктәр. Артабан һеҙҙең мәғлүмәт сайтта урын аласаҡ. Был этапты үтеү шәхесте раҫлау һәм ниәттәрегеҙҙе асыҡ рәүештә күрһәтеү өсөн кәрәк. Ун көн дауамында һеҙгә ауыл советынан шылтыратып, «Эйе, беҙ әҙер», тип белдерәсәктәр һәм әлеге йүнәлештә эш итеү буйынса кәңәшсе буласаҡ яуаплы кешенең телефонын бирәсәктәр. Һеҙгә ебәрелгән реквизитҡа ярашлы, аҡсаны райондың хәйриә фондына күсерәһегеҙ. Муниципалитет барыһын да үҙе эшләй һәм башҡарылған эш тураһында сайтта отчет бирә.
Миллион һумға торошло әллә ниндәй ҙур проекттар уйлап табырға кәрәкмәй. Эргә-тирәбеҙҙәге тормошто саҡ ҡына булһа ла яҡшыраҡ итеү өсөн ҡайһы берҙә ҙур булмаған сумма ла, мәҫәлән, 50 мең һум да етә. Эре бизнес донъяһы өсөн был әллә ни ҙур аҡса һаналмай, ә кешеләргә – файҙа. Шулай уҡ һеҙ башҡа яҡташтарығыҙ менән берләшеп, ниндәйҙер проблеманы бергәләп хәл итә йәки сығымдарҙың бер өлөшөн ҡаплай алаһығыҙ. Мәҫәлән, ауыл зыяратын кәртәләргә 200 мең һум аҡса кәрәк, ти, һеҙ уның бер өлөшөн ҡаплай алаһығыҙ.
Мөһим! Әгәр һеҙ быға тиклем дә, башҡа кешеләргә белдермәйенсә, ярҙам итеү менән шөғөлләнһәгеҙ, был изге эшегеҙҙе дауам итә алаһығыҙ. «Атайсал» проектында ҡатнашыу-ҡатнашмау – һәр кемдең шәхси эше.
Ябай кешеләргә был нимә бирә?
Тиҙҙән сайтта ҙур «заявкалар кенәгәһе» барлыҡҡа киләсәк. Ауыл-ҡалаларҙың хакимиәттәре үҙ теләктәрен һала ала. Мәҫәлән, «беҙҙең ауылда кисекмәҫтән клубтың тәҙрәләрен алмаштырырға кәрәк» йәки «Яҡуп ауылына тиклем өс саҡрым оҙонлоғонда юлды төҙөкләндереү талап ителә».
Әлбиттә, бөтә талап ителгән эштәрҙе бағыусылар ярҙамы менән генә хәл итеп бөтөп булмаясаҡ, әммә битараф булмаған кешеләр теге йәки был ауылға ниндәй ярҙам кәрәк икәнлеген беләсәк. Бер ыңғайҙан дәүләт тә ихтыяждар тураһында мәғлүмәткә эйә буласаҡ.
Шулай уҡ һеҙ «Урындағы башланғыстарға булышлыҡ итеү программаһы»на ла ҡушыла алаһығыҙ һәм бер юлы ике ҡуяндың ҡойроғон тотасаҡһығыҙ – бағыусы ла табасаҡһығыҙ, дәүләттән ярҙам да аласаҡһығыҙ. Әгәр кемдер белмәй икән – был программала тотош ихата, урам йәки ауыл менән ҡатнашырға мөмкин. Ғариза биреп, кәрәкле сумманың бер өлөшөн индереп, миллион һумға тиклем аҡса алырға мөмкин. Бына ошо үҙегеҙ индерергә тейеш иғәнәне бағыусыларҙан һорарға мөмкин дә инде. Бындай ярҙам төрө лә «Атайсал» проектының маҡсатына һәм асылына тура килә.